ความพิสดารของพญานาคมีมากมาย จักได้แจกแจงรายละเอียดอันสลับซับซ้อนในบทต่อ ๆ ไป แต่ตอนนี้ ขอกล่าวถึงความเชื่อเรื่องพญานาคเป็นการเกริ่นนำสักเล็กน้อย

เรื่องพญานาค เป็นเรื่องเกี่ยวกับลัทธิความเชื่อของคนเราพญานาคเป็นงูประเภทพิเศษมีความพิสดาร ไม่ใช่งูธรรมดา เช่น งูเห่า งูจงอาง งูเหลือม และงูอะไรต่ออะไรต่าง ๆ ที่เราเคยรู้เคยเห็นกันมาการนับถืองูว่าเป็นสัตว์ศักดิ์สิทธิ์มีอยู่ทั่วโลก แขกอินเดียแดนชมพูทวีป นับถืองูเห่า เรียกงูเห่าว่า "นาคา" เป็นลูกหลานหรือบริวารของพญาเศษะนาค หรือ อนันตนาคราช ที่ชดตัวเป็นบัลลังก์ของพระนารายณ์นั้นแหละ

ชนชาติอียิปต์ หรือ ไอยคุปย์ในสมัยโบราณก็นับถืองูเป็นสัตว์ศักดิ์สิทธิ์ นักบวชอียิปต์ยุคดึกดำบรรพ์เลี้ยงงูเห่าไว้ในวิหารจำนวนมาก ถ้าเคยดูภาพยนตร์ของฮอลลีวูด เกี่ยวกับเรื่องลึกลับ ขุดค้นหามัมมี่ พระเจ้าฟาโรห์ และค้นหาขุมสมบัติในภูเขาหรือในพีระมิด อย่างเช่น เรื่อง "ขุมทรัพย์สุดขอบฟ้า" เป็นต้น พระเอกมุดลงไปใต้ดินในห้องวิหารหรือในหลุมศพจะต้องเผชิญเข้ากับฝูงงูเห่ามากมาย เลื้อยยั้วเยี้ยเต็มไปหมด เชื่อกันว่างูเห่าเหล่านั้นทำหน้าที่เฝ้ารักษามหาสมบัติโบราณล้ำค่า

ทีนี้ปัญหาที่น่าคิดก็คือ งูเห่าเหล่านั้นมีชีวิตอยู่ได้อย่างไร เอาอะไรกิน เพราะในคูหาห้องนั้นปิดทึบหมดไม่มีทางออกเลย! ตรงนี้แหละเป็นลัทธิความเชื่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ โดยเชื่อกันว่างูเหล่านั้นเป็นสัตว์ศักดิ์สิทธิ์ เป็นบริวารของเทพเจ้าหรืออาจเป็นเทพเจ้าแปลงร่างเป็นงูเห่าจำนวนมาก คอยเฝ้าขุมกรุมหาสมบัติดึกดำบรรพ์เอาไว้

ชาติดึกดำบรรพ์ เช่น ชาติกรีก ชาติโรมัน ก็นับถืองูเป็นสัตว์ศักดิ์สิทธิ์ ตำนานเรื่องเฮอร์คิวลิสผู้ทรงพลัง ก็เคยต่อสู้กับงูใหญ่มหึมาอย่างดุเดือดตื่นเต้น เฮอร์คิวลิสใช้ดาบฟันหัวมันขาดกระเด็น มันกลับมีหัวใหม่งอกขึ้นมาสู้อีก ยิ่งฟันหัวมันขาดงูอภินิหารตัวนั้นก็มีหัวงอกเพิ่มขึ้นไม่จบสิ้นจนเฮอร์คิวลิสท้อใจ ทำอย่างไรงูตัวนั้นก็ไม่ตาย เพราะเป็นงูเทพเจ้าฝ่ายมิจฉาทิฐิมีฤทธิ์มาก เผอิญมีผู้มาช่วยเอาคบไฟเผาที่คองูทุกครั้ง เรียกว่าใช่ "เตโชธาตุ" ปราบงูนั้นก็หมดฤทธิ์ไม่มีหัวงูงอกเพิ่มขึ้นมาอีก

วัฒนธรรมขนบประเพณีไทยเราหลายอย่าง ถ่ายทอดมาจากอินเดีย แม้กระทั้งเรื่องนับถือพญานาคก็เอามาจากอินเดีย ศาสนาพราหมณ์ฮินดู ตันเป็นลัทธิไสยศาสตร์หรือมายาศาสตร์ แต่แปลกพิสดารที่พญานาคของไทยเรามีหงอนอันสวยงาม แต่พญานาคของอินเดียชมพูทวีปไม่มีหงอนเลย เป็นงูใหญ่ชนิดหนึ่งที่แผ่พังพานได้เหมือนงูเห่า

แม้แต่พวกชอมที่สร้างปราสาทหินนครวัด นครธม และปราสาทหินเขาพนมรุ้ง จะนับถือบูชาพญานาค แต่ก็ปั้นและแกะสลักรูปพญานาคเป็นงูใหญ่หลายหัวไม่มีหงอนเหมือนกับอินเดีย ข้อนี้ขอให้ท่านผู้อ่านได้ตั้งข้อสังเกตเอาไว้ด้วย

ไทยเรานับถือพญานาค เพราะมีคติครามเชื่อว่าพญานาคเป็นผู้ทำหน้าที่พิทักษ์รักษาพระพุทธศาสนาและพิทักษ์รักษาพุทธศาสนิกชนผู้มีศีลธรรมไม่ให้มีเภทภัยอันตราย พม่า ลาว เขมร ก็นับถือพญานาคเหมือนกัน มีพงศาวดารและตำนานเกี่ยวพันกับพญานาคอย่างพิลึกกึกกือ

Credit : นรเศรษฐ์ , Pailin

by Admin Park