การออกกำลังกายกับโรคเบาหวาน

     เบาหวานเป็นโรคที่นับวันจะเพิ่มมากขึ้น เนื่องจากการดำเนินชีวิตเปลี่ยนไป ถ้าเราควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ไม่ดีแล้ว จะก่อให้เกิดโรคแทรกซ้อนตามอวัยวะต่างๆ อีกมากมาย โดยเฉพาะ ไต ตา ประสาท หลอดเลือดและหัวใจ

การรักษาเบาหวานประกอบด้วย

     - การรับประทานอาหารที่เหมาะสม

     - การออกกำลังกาย

     - การใช้ยาลดน้ำตาลอย่างถูกต้อง

     - การดูแลตนเอง

ประโยชน์ของการออกกำลังกาย

     - ลดระดับน้ำตาลในเลือด

     - ควบคุมเบาหวานได้ดีขึ้น

     - ลดความดันโลหิตในผู้ที่มีความดันโลหิตสูง

     - หัวใจแข็งแรง

     - ลดไขมันตัวเลว (LDL) เพิ่มไขมันตัวดี (HDL)

     - ควบคุมน้ำหนัก

     - ช่วยให้ร่างกายแข็งแรง

     - ลดความเครียด เพิ่มคุณภาพชีวิต

การออกกำลังกายในผู้ป่วยเบาหวาน

     - ต้องมีความสมดุลระหว่างการออกกำลังกาย ยาและอาหาร

     - ถ้าออกกำลังกายสม่ำเสมอ ระดับน้ำตาลลดลง ความต้องการยาลดลง

การป้องกันอันตรายจากการออกกำลังกาย

     ได้รับการตรวจร่างกายจากแพทย์ ว่ามีโรคแทรกซ้อนของเบาหวานหรือไม่ เพื่อจัดโปรแกรมการออกกำลังกายให้เหมาะสม

     - ควรปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับการใช้ยา

     - ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด งดออกกำลังกายถ้าระดับน้ำตาลหลังงดอาหารสูงเกิน 25 มก/ดล.

     - เรียนรู้อาการ วิธีป้องกันและแก้ไขภาวะน้ำตาลต่ำ

     - ตรวจดูว่าเท้ามีบาดแผลหรือไม่

     - ใส่รองเท้าที่เหมาะสมกับการออกกำลังกาย

     - ไม่ออกกำลังกายในกรณีที่มีข้อห้าม ดังนี้

• เบาหวานที่ยังควบคุมไม่ได้
• ความดันโลหิตขณะพักสูงเกิน 200/100 มม.
• มีภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะที่ยังควบคุมไม่ได้
• ภาวะเจ็บหน้าออกหรือโรคหัวใจขาดเลือดโรคหัวใจขาดเลือดที่ยังควบคุมไม่ได้ในขณะป่วย

อาการของภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ และการไกแข้

อาการ : วิงเวียน เหงื่อออก ตาพร่ามัว อ่อนเพลีย ตัวเย็น

วิธีการแก้ไข : หยุดพักทันที ดื่มน้ำหวาน น้ำผลไม้หรือน้ำอัดลม ½ แก้ว หรือน้ำตาลก้อน, ทอฟฟี่ ถ้าไม่หายภายใน 10-15 นาที ดื่มซ้ำอีกครั้ง

คำแนะนำในการออกกำลังกาย

     เลือกประเภทที่ชอบจะได้ทำอย่างต่อเนื่อง

- สวมใส่รองเท้าหุ้มสนขนาดพอเหมาะ

- ควรเริ่มต้นด้วยการออกกำลังเบาๆ และเพิ่มขึ้น เมื่อท่านแข็งแรง

- พยายามออกกำลังกายในเวลาเดียวกันทุกวันและควรหลังมื้ออาหาร 2 ชั่วโมง

- กรณีฉีดอินซูลิน หลีกเลี่ยงการออกกำลังกายในเวลาที่อินซูลินออกฤทธิ์สูงสุด และควรฉีดบริเวณหน้าท้อง ไม่ควรฉีดต้นแขนหรือขา

- งดการออกกำลังกาย เมื่อรู้สึกไม่สบาย

- จับชีพจรขณะออกกำลังกาย นับชีพจร 10 วินาที แล้วคูณด้วย 6 ให้ได้ถึงชีพจรเป้าหมาย

ชีพจรเป้าหมาย = 50 – 70% ของชีพจรสูงสุด

ชีพจรสูงสุด = 220 – อายุ (ปี)

เช่น นายก. อายุ 50 ปี ชีพจรสูงสุด คือ 220 – 50 = 170 ครั้ง/นาที

ดังนั้น ชีพจรเป้าหมาย = 85 – 119 ครั้ง/นาที

- ปรึกษาแพทย์หรือทีมการรักษาถ้ามีปัญหาเพื่อช่วงวางแผนในการออกกำลังกายที่เหมาะสม

- บันทึกความก้าวหน้าในการออกกำลังกายของท่าน

- พกบัตรประจำตัว ระบุว่าท่านเป็นเบาหวาน และวิธีแก้ไขเมื่อเกิดภาวะน้ำตาลต่ำ

- ตรวจเช็คบาดแผลทุกครั้งที่ออกกำลังกายเสร็จ

- ดื่มน้ำให้เพียงพอเตรียมลูกอมหรือน้ำหวานติดตัวขณะออกกำลังกาย

- ถ้ามีอาการผิดปกติใดๆ ก็ตามต้องหยุดทันที

- ควรออกกำลังกายกับเพื่อนหรือออกกำลังกายเป็นกลุ่ม ควรแจ้งให้เพื่อนทราบว่าเป็นเบาหวานจะได้ช่วยเหลือกัน ถ้าเกิดมีความผิดปกติ

……………………………………………………………………………………

ขอบคุณข้อมูลจาก : ศูนย์เบาหวานศิริราช และ คณะแพทย์ศาสตร์ศิริราชพยาบาล

ขอบคุณภาพจาก : women.thaiza.com / www.panomhealth.com / health.kapook.com / www.pstip.com

ทีมงานตาโตเรียบเรียงนำเสนอ