รู้จัก "เบตาดีน" ก่อนใช้

 

     เบตาดีน (betadine) เป็นชื่อการค้าของยาโพวิโดนไอโอดีน (povidone iodine) ผลิตภัณฑ์เป็นสารละลายมีความเข้มข้น 10%

 

โพวิโดน ไอโอดีน คืออะไร?

 

 

     โพวิโดน ไอโอดีน เป็นยาฆ่าเชื้อใช้ภายนอก (topical antiseptic) ที่มีส่วนประกอบของไอโอดีน มีประสิทธิภาพดีต่อการฆ่าเชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา เชื้อไวรัส และโปรโตซัว

 

     โพวิโดน ไอโอดีน ชนิดสารละลาย ที่จำหน่ายในประเทศไทยมีความเข้มข้นของโพวิโดน ไอโอดีน 10% ซึ่งเทียบเท่ากับไอโอดีนความเข้มข้น 1%

 

โพวิโดน ไอโอดีนมีการใช้ประโยชน์ทางการแพทย์อย่างไร ? 

 

 

     เนื่องจากโพวิโดน ไอโอดีนเป็นยาฆ่าเชื้อใช้ภายนอกที่มีประสิทธิภาพดี จึงนิยมนำมาใช้เพื่อรักษาแผลสด หรือใช้ในโรงพยาบาลเพื่อฆ่าเชื้อก่อนและ/หลังผ่าตัด เป็นต้น

 

มีข้อควระวังการใช้โพวิโดน ไอโอดีนอะไรบ้าง ?

 

      การใช้โพวิโดน ไอโอดีนอาจมีอาการแพ้เกิดขึ้นได้ ซึ่งมีตั้งแต่ผื่นคัน ไปจนถึงปากบวม หายใจไม่ออก นอกจากนี้หญิงตั้งครรภ์ และมารดาที่ให้นมบุตรก็ควรหลีกเลี่ยงการใช้โพวิโดน ไอโอดีน

 

 

การใช้โพวิโดน ไอโอดีนเพื่อป้องกันสารกัมมันตรังสี ?(กรณีญี่ปุ่น)

 

     การใช้ โพวิโดน ไอโอดีน ทาที่ผิวหนัง เช่น แขน หรือคอ โดยหวังว่าจะป้องกันไม่ให้สารกัมมันตรังสีดูดซึมเข้าไปสะสมที่ต่อมไทรอยด์ได้นั้น ไม่ใช่วิธีที่เป็นมาตรฐาน

การทายาดังกล่าวอาจมีไอโอดีนดูดซึมผ่านผิวหนังเข้าสู่กระแสเลือดได้บ้าง แต่ปริมาณไอโอดีนที่เข้าสู่กระแสเลือดดังกล่าวต่ำกว่าการรับประทานยาโปแตสเซียมไอโอไดด์ ซึ่งเป็นวิธีการที่ได้รับการรับรองจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยามาก

 

     นอกจากนี้ยังมีปัจจัยหลายประการที่มีผลต่อการดูดซึมของโพวิโดนไอโอดีน เช่น ขนาดความเข้มข้นของตัวยา ปริมาณยา รูปแบบของยาเตรียม บริเวณที่ทายา หากทายาบริเวณที่มีชั้นไขมันมาก การดูดซึมจะต่ำ นอกจากนี้สภาพอากาศ เช่น อุณหภูมิและความชื้นสัมพัทธ์ขณะทายายังมีผลต่อการดูดซึมยาได้อีกด้วย

 

     จากปัจจัยต่างๆที่กล่าวมาแล้วข้างต้นจึงไม่สามารถรับประกันได้ว่าผู้ที่ทายารูปแบบดังกล่าวที่ผิวหนังจะได้รับไอโอดีนในปริมาณที่สามารถป้องกัน ไอโอดีน 131 ได้ นอกจากนี้ ปัจจุบันยังขาดข้อมูลสนับสนุนทางคลินิกเกี่ยวกับ ปริมาณโพวิโดน ไอโอดีน และระยะเวลาที่เหมาะสม เพื่อใช้ป้องกันสารกัมมันตรังสีชนิด ไอโอดีน 131 ดังนั้นจึงไม่แนะนำการใช้ยาดังกล่าวในข้อบ่งใช้นี้

 

 

     ส่วนเบตาดีนเป็นยาฆ่าเชื้อที่ออกฤทธิ์ฆ่าเชื้อได้กว้างทั้งแบคทีเรีย ไวรัส และเชื้อรา  สิวอักเสบก็เกิดจากแบคทีเรียซึ่งก็สามารถใช้ได้จริงๆค่ะ แต่บางคนอาจสงสัยว่าหน้าจะเสียมั้ย จะแรงไปมั้ย  ก็ขอบอกว่า จริงๆพวกเราน่ะได้ใช้เบตาดีนกันตั้งแต่แรกเกิดเลยนะ ตั้งแต่คุณหมอตัดสายสะดือ เย็บแผลคุณแม่ ใช้ทาผิวหนังเราก่อนที่จะลงมีดผ่าตัด หรือแม้แต่เราโตๆมาจะทำศัลยกรรมพลาสติกต่างๆ เบตาดีนก็เป็นยาที่คุณหมอทาผิวเราก่อนและหลังผ่าตัดแหละคะ  คนที่กลัวผิวไหม้เพราะผิวบอบบางและเซ็นซิทีฟมากๆ อาจลองแตะที่ท้องแขนหรือหลังหูเหมือนที่เราทดสอบเครื่องสำอางค์ก่อนจะนำไปใช้กับผิวหน้าก็ได้นะคะ

 

ที่มา : pharmacy.mahidol.ac.th/by สาระแห่งสุขภาพ