กุมารทองนั้นถือว่าเป็นความเชื่อทางไสยศาสตร์ของไทยเกี่ยวกับจิตวิญญาณ ซึ่งที่มาของกุมารทองได้มาจากการเลี้ยงภูตผีปีศาจไว้เพื่อในใช้งานต่างๆ หรือเป็นสิริมงคลให้กับการค้าการขายสำหรับบางคนที่เลี้ยงกุมารทอง โดยกุมารทองจะเป็นวิญญาณของเด็กผู้ชาย หากเป็นวิญญาณเด็กผู้หญิงที่คนเลี้ยงไว้จะเรียกว่า “กุมารี” แทน

กุมารทอง (ซ้าย) และ กุมารี (ขวา)

          ส่วนเรื่องเล่าของกุมารทองนั้นแรกเริ่มเดิมทีมาจากวิญญาณของเด็กที่ตายในท้องแม่หรือที่เรียกว่าตายทั้งกลม ซึ่งผู้มีวิชาอาคมจะไปนำพาวิญญาณเด็กนั้นมาเลี้ยงไว้เป็นลูก จากหลักฐานที่พบในเอกสารโบราณระบุถึงการทำกุมารทองสรุปว่า ต้องหาศพที่ตายทั้งกลม แล้วประกอบพิธีกรรมผ่าเอาศพทารกในท้องนั้นมาย่างไฟให้แห้งสนิทก่อนรุ่งอรุณ แล้วจึงลงรักปิดทองให้ทั่ว ด้วยเหตุนี้จึงเรียกว่ากุมารทอง ที่หากใครได้อ่านวรรณคดีเรื่องขุนช้างขุนแผนล่ะก็ต้อคุ้นๆ กับพิธีกรรมนี้แน่นอน เพราะขุนแผนเองก็ได้เลี้ยงกุมารทองเช่นกัน

          แต่ต่อมาหลังจากที่สภาพสังคมและวัฒนธรรมพัฒนาไปมากขึ้น ทำให้ไม่สามารถสร้างกุมารทองจากศพทารกจริงๆ ได้ จึงได้มีการดัดแปลงกรรมวิธีการสร้างกุมารทองขึ้น โดยใช้ดินเจ็ดป่าช้าบ้าง ไม้รักซ้อนหรือไม้มะยมบ้างรวมไปจนถึงโลหะมาสร้างเป็นรูปกุมาร แล้วปลุกเสกตั้งจิตตั้งธาตุทั้ง 4 แล้วเรียกอาการสามสิบสองให้บังเกิดเป็นจิตวิญญาณของเด็กขึ้นมา

          สำหรับกุมารทองปัจจุบันนิยมสร้างเป็นรูปเด็กชายไว้จุก นุ่งโจงกระเบนอย่างโบราณ กลายเป็นเครื่องรางของขลัง เชื่อกันว่าเสมือนมีวิญญาณเด็กอยู่ในรูปกุมารนั้น ผู้บูชาต้องเลี้ยงดูเหมือนลูกของตน ต้องให้ข้าวน้ำเซ่นสรวงและต้องเรียกให้กินข้าวด้วย กล่าวกันว่าหากปฏิบัติดูแลดีกุมารทองก็จะช่วยค้ำคูณ อาทิ ช่วยคุ้มครองป้องกันเจ้าของและครอบครัวจากสิ่งไม่ดีทั้งหลาย ช่วยให้ทำมาค้าขึ้น ไปจนถึงเตือนภัยล่วงหน้าอีกด้วย และจะคอยติดตามเฝ้าระวังบ้านเรือนจากโจรผู้ร้ายและศัตรูไม่ให้มากล้ำกราย

ภาพวาดพิธีกรรมสร้างกุมารในวรรณคดีไทยเรื่อง ขุนช้างขุนแผน

          ส่วนวิธีการบูชากุมารทองนั้นจำเป็นต้องมีการบนบานขอสิ่งต่างๆให้ใช้ธูป 5 ดอก บนบานสิ่งที่เราหวัง แต่ไม่หนักเกินกำลังกุมารทอง จะทำไหว  หากได้ดั่งที่เราตั้งใจไว้ ให้ แก้บน โดยนำสิ่งของที่บนไว้  มาแก้บนทันที อย่างช้า 3-7 วัน  เพื่อกุมารจะได้ตั้งใจช่วยงานต่อๆไป วิธีบูชากุมารแล้วเฮงก่อนนำกุมารทอง กุมารี ฯลฯ  อื่นๆ เข้าบ้าน  ท่านต้องขออนุญาต เจ้าที่, ศาลพระภูมิ หรือแม้แต่พระในบ้านก่อนครับ อันดับแรกเมื่อคุณได้รับกุมารทอง เมื่อนำมาถึงบ้าน  ให้ทำการขออนุญาต เจ้าที่โดย ปักธูปกลางแจ้ง 16 ดอก  หากมีศาลพระภูมิให้จุดธูปขออนุญาต 9 ดอก หากที่บ้านไม่มีศาลพระภูมิ ให้จุดธูป 16 ดอกกลางแจ้งขออนุญาต เจ้าที่เท่านั้น

          1.โดยกล่าวแนะนำตัวเอง ข้าพเจ้าชื่อ......... นามสกุล......... อยู่บ้านเลขที่.........
          2.ข้าพเจ้าได้นำกุมารทองมาจากวัด......... กุมารทองชื่อ.........

          3.โดยข้าพเจ้าได้นำกุมารทอง มาบูชาที่บ้านเพื่อ ทำการค้าขาย เพื่อช่วยให้โชคลาภ เพื่อดูแล ปกป้อง ช่วยเฝ้าบ้าน เฝ้าร้านของข้าพเจ้า
          4.ดังนั้นข้าพเจ้าขอให้ท่านเจ้าที่เปิดทาง ให้กุมารทอง ของข้าพเจ้าเข้าออกบ้านหลังนี้ (ร้านนี้) โดยสะดวกด้วยเถิด...สาธุ
          จากนั้นให้นำกุมารทองเข้าบ้าน แล้วนำขึ้นหิ้ง หากมีพระในบ้านให้จุดธูป 3 ดอก บอกกล่าว พระที่บ้านเหมือนกันจุดธูปบอกกล่าวกุมารทอง และนำน้ำแดง ขนมหวานมาเซ่นไหว้กุมารทองด้วยเลย เพื่อเป็นการรับขวัญกุมารทองที่มาใหม่

ของเซ่นไหว้กุมารทอง

          และแน่นอนว่าเมื่อเราเลี้ยงกุมารทองแล้ว เขาก็เหมือนเด็กทั่วไปที่มีความชอบเช่นกัน โดยของที่กุมารทองชอบนั้นคือ น้ำแดง, สร้อยทอง, ของเล่น, ขนมไทย เช่นทองหยิบ ทองหยอด กล้วยน้ำว้า สาลี่ แอบเปิ้ล ส้ม ผลไม้ต่างๆ, น้ำเปล่า (ห้ามขาดบนหิ้ง) แล้วทุกๆ วันพระให้เรานำข้าวปลาอาหาร ขนม หรือผลไม้ ดอกไม้มาบูชา และบอกกล่าวว่าให้ช่วยกันหาเงินหาทอง เฝ้าบ้านดูแลคนในบ้าน ขาดเหลืออะไรบอกพ่อนะ
          แล้วสุดท้ายนี้อย่างไรก็ตาม สิ่งที่ควรจำไว้สำหรับการเลี้ยง (บูชา) กุมารทองหรือวัตถุมงคลต่างๆ คุณต้องระลึกไว้เสมอว่ากุมารนั้นคือลูกของคุณ เสมือนคนจริงๆ หมั่นหาของเล่นขนมมาให้และหมั่นคุยกับเขาบ่อยๆ

ที่มา: legendto.blogspot.com และ horolive.com        ที่มาภาพ: สื่ออินเตอร์เน็ต