ราชประเพณีว่าด้วยการ”ถวายตัว”

 

 

การถวายตัวก็คือ การเข้าไปเป็นข้าทูลละอองพระบาทในพระเจ้าอยู่หัวหรือเจ้านายฝ่ายใน(พระราชวงศ์ผู้หญิง) โดยธรรมเนียมการเข้าถวายตัวนั้นมีมาก่อนสมัยกรุงศรีอยุธยา ส่วนใหญ่ผู้ที่เข้ามาถวายตัวนั้นจะเป็นเด็กผู้หญิงลูกหลานขุนนางบรรดาศักดิ์ เพราะเมื่อบุตรหลานได้เข้าไปอยู่ในความดูแลของเจ้านายสตรีแล้วก็จะได้รับการศึกษาอย่างชนชั้นสูง เนื่องจากเจ้านายแต่ละพระองค์เป็นผู้ที่ได้รับการศึกษามาแล้วในทุกๆด้าน รวมถึงด้านภาษาต่างประเทศอีกด้วย จึงเรียกได้ว่า วังหลวงนั้นเปรียบเสมือนศูนย์รวมความเจริญความทันสมัยเพราะมีการติดต่อสื่อสารกับต่างประเทศที่คนภายนอกยากที่จะเข้าถึง 

 

ในการถวายตัวแต่ละครั้งนั้นจะต้องเตรียมธูปเทียนแพ ให้ผู้ถวายเชิญเข้าไปถวายแก่เจ้านาย หลังจากนั้นเจ้านายก็จะถามผู้ปกครองว่า จะถวายเฉยหรือถวายขาด ซึ่งมีความแตกต่างกันคือ การถวายเฉยจะคล้ายกับการเข้าไปอยู่โรงเรียนประจำ เมื่อเรียนจบก็สามารถกลับไปอยู่บ้านประกอบอาชีพมีครอบครัวตามที่อยากจะเป็นหรือจะเป็นข้าทูลละอองพระบาทต่อไปก็ได้

 

แต่หากเป็นการถวายขาดก็หมายความว่าผู้ที่ถูกถวายนั้นเมื่อได้รับการศึกษาเลี้ยงดูอย่างสตรีชั้นสูงแล้วก็จะเป็นข้าทูลละอองพระบาทอยู่ในวังหลวงต่อไป ผู้ปกครองจะไม่มีส่วนเกี่ยวข้องใดๆนอกจากความเป็นพ่อและแม่ ดังนั้นผู้ถูกถวายจะเป็นคนของเจ้านายพระองค์นั้นและเมื่อเจ้านายพระองค์นั้นสิ้นพระชนม์ไป ก็ยังต้องตกเป็นเป็นมรดกของหลวงต่อไป หรือได้รับอนุญาตให้กราบบังคมทูลลาออกจากการเป็นข้าหลวง

 

เช่น จากสี่แผ่นดิน แม่พลอยได้ถวายตัวเข้าไปเป็นข้าพระบาทในเสด็จพระองค์หญิงเพื่อศึกษาอย่าสตรีชั้นสูง โดยการถวายตัวในครั้งนั้นเป็นการถวายขาด เมื่อแม่พลอยโตเป็นสาวแล้วเป็นที่หมายปองของคุณเปรมมหาดเล็กในรัชการที่5 คุณเปรมจึงเข้าไปกราบขอแม่พลอยมาเป็นภรรยาจากท่านเจ้าพระยาผู้เป็นพ่อของแม่พลอย แต่เจ้าพระยาไม่สามารถที่จะยกแม่พลอยให้ได้เนื่องจากถวายขาดให้แก่เสด็จพระองค์หญิงไปแล้ว..

 

จากภาพคือ ลักษณะของธุปเทียนแพและภาพของเจ้านายฝ่ายในที่ประทับอยู่ในพระบรมหาราชวังกับเหล่าข้าหลวงที่ถวายตัวเข้ามาเป็นข้าทูลละอองพระบาทและภาพของแม่พลอยในขณะถวายตัวเป็นข้าพระบาทในเสด็จพระองค์หญิง

 

ตอนต่อไปคือ ถวายตัว”มรดกหลวงจนวันตาย” 

 

Credit : คลังประวัติศาสตร์